Επίσκεψη στον Χαλβά Δραπετσώνας – Κοσμίδη Γαβρίλη

Μπορεί να θεωρηθεί υπερβολή, αλλά πολλοί θεωρούν τον χαλβά Δραπετσώνας τον καλύτερο χαλβά του κόσμου. Κατά καιρούς έχουν σημειωθεί πολλά ευτράπελα και πολύς συνωστισμός στην προσπάθεια να προμηθευτούν χαλβά πελάτες από όλη την Ελλάδα.

Έτσι λοιπόν από κοντά, πήγαμε να καταγράψουμε τον καλύτερο Χαλβά πως παρασκευάζεται!

Χθες, πήγα και τον βρήκα. Ήτανε σκυμμένος πάνω από τους λέβητες και έβλεπε που ζυμώνανε, με τα ειδικά γάντια που πιάνουν όλο το χέρι, την καυτή μάζα, από καραμέλα και ταχίνι, για να τη φέρουν σε λογαριασμό.

Μισή ώρα παλεύανε με το μείγμα! Κάποια στιγμή, σταμάτησαν. Και μου λέει ο κος Νίκος: «Τώρα, η ζύμη, πρέπει να ησυχάσει. Ύστερα, θ’ αρχίσουν να την χαϊδολογούν, με γυμνό χέρι. Σα να ‘ναι κορίτσι. Έτσι, θα μείνουν ζωντανές οι ίνες. Και ο χαλβάς, θα γίνει κρουστός. Να τον τρως και να μη δίνεις στο παιδί σου, που λέει ο λόγος…».

Ο Χαλβατζής.

Μια τέχνη υπέροχη, φερμένη από την Ανατολή. Την Καθαρή Δευτέρα, «όλη η γη», στήνεται στην ουρά, μπρος από το μαγαζί της Δραπετσώνας. Εκατοντάδες άνθρωποι! Δραπετσωνίτες, Πειραιώτες, Αθηναίοι. Δεκάδες απλοί άνθρωποι, καλλιτέχνες και πολιτικοί.

«Όλο το κόλπο είναι τα αγνά υλικά και το γλυκό χέρι. Ο χαλβάς, δεν θέλει μηχάνημα, θέλει φροντίδα. Σα να ‘ναι μωρό. Αν αυξηθεί η πελατεία και φέρουμε και κάποιον άλλο τεχνίτη, να μας βοηθάει, καήκαμε: ο χαλβάς ο δικός μας, μόνο τα δικά μας χέρια γνωρίζει, Οχτώ χρόνια προσπαθεί ο βοηθός μου να κόψει τον χαλβά και να τον βάλει στο πλαστικό δοχείο κι ακόμη να τα καταφέρει! Αν κόψω εγώ ένα κομμάτι και συ ένα άλλο, από τον ίδιο λέβητα, το δικό μου κομμάτι θα ‘ναι τρυφερό, υπέροχο. Ενώ το δικό σου… Κάθε πράγμα, έχει την τέχνη του.,.».
Ψέματα;

Πως παρασκευάζετε ο Χαλβάς:

Το σουσάμι μπαίνει σε μικρές πέτρινες στέρνες με αλατόνερο. Εκεί φουσκώνει, χάνει το φλούδι του και μαζί με όλα τα ξένα σώματα καταλήγει στον πάτο της στέρνας. Το αποφλοιωμένο σουσάμι επιπλέει και μαζεύεται σε κοφίνια.

• Ξεπλένεται δύο με τρεις φορές για να φύγει η αλμύρα και στη συνέχεια ψήνεται. Το ψήσιμο γίνεται στα ειδικό ψηστήρια, κάτι σαν «σωλήνες» μέσα στους οποίους ειδικά «φτερά» μετακινούν το σουσάμι ώστε να μην καεί. Το ψημένο πλέον σουσάμι αλέθεται από τις μυλόπετρες και παρασκευάζεται το ταχίνι. Το ταχίνι τοποθετείται μέσα σ’ ένα χάλκινο σκεύος στο σχήμα του ημισφαιρίου που ονομάζεται πασίμι.

• Η ζάχαρη με το νερό μέσα σ’ ένα μεγάλο καζάνι ανακατεύονται και ψήνονται στη φωτιά μέχρι να φύγει η υγρασία και το μείγμα να μετατραπεί σε καραμέλα. Όταν η καραμέλα φτάσει στους εκατόν δεκαπέντε βαθμούς ρίχνεται επιδέξια μέσα στο πασίμι με το ταχίνι.

• Στη συνέχεια οι παρασκευαστές φορούν τα ειδικά γάντια από καραβόπανο, που φτάνουν πάνω από τους αγκώνες, και ξεκινούν με τα χέρια τους το ζύμωμα. «Τα γάντια -λέει ο Νικόλαος Γαβρίλης – δεν είναι πυρίμαχα, χρησιμεύουν στο να μην κολλήσει η καραμέλα στο δέρμα και να μειώσουν τη θερμοκρασία που φτάνει μέχρι το χέρι.

• Το ζύμωμα είναι ιδιαίτερα δύσκολο επειδή η θερμοκρασία του μείγματος είναι γύρω στους ογδόντα βαθμούς, πολύ δύσκολο να την αντέξει κανείς και χρειάζονται επιδέξιοι χειρισμοί και μεγάλη υπομονή για να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στην ποιότητα του χαλβά». Οσο για τα υπόλοιπα είδη, το αμύγδαλο, η σοκολάτα και το κακάο προστίθεται σταδιακά και ζυμώνονται μαζί με τον χαλβά για να πάνε παντού.

• Το ζύμωμα κρατάει περίπου μισή ώρα. Μετά ο χαλβάς, που είναι ζεστός ακόμα και δεν σηκώνει μαχαίρι, κόβεται με το χέρι μέσα στο πασίμι, ζυγίζεται και συσκευάζεται. «Πολλοί τον προτιμούν ζεστό – συμπληρώνει ο κ. Γαβρίλης – ενώ τα ποσοστά της κατανάλωσης είναι 50% με αμύγδαλο και από 25% με σοκολάτα και ο σκέτος».

Το εργαστήριο άνοιξε το 1924 ο Κώστας Μεζαρντάσογλου, Μικρασιάτης, που εγκαταστάθηκε στη Δραπετσώνα μετά την Καταστροφή. Ο Μεζαρντάσογλου εργαζόταν σε χαλβαδοποιείο της Μικράς Ασίας και άνοιξε το εργαστήριο του σε μια ξύλινη παράγκα απ’ αυτές που κυριαρχούσαν στην περιοχή την εποχή εκείνη.
Στη συνέχεια το μαγαζί ανέλαβε ο γιος του Γιώργος Μεζαρντάσογλου τροποποιώντας το όνομα σε Μεζαρντάς.

Το 1984 συνεργάστηκε με τον Ευμόρφιο Κοσμίδη. Όταν ο Γιώργος Μεζαρντάς αποσύρθηκε λόγω σύνταξης, το 1986, τη θέση του πήρε ο Νικόλαος Γαβρίλης, με καταγωγή επίσης μικρασιάτικη και με σπουδές ναυπηγικής, που «ναυάγησαν» καθώς «αναδύθηκε» το μεράκι του για τον χαλβά. Από το 2002 όταν συνταξιοδοτήθηκε ο Ευμόρφιος Κοσμίδης, ο Νικόλαος Γαβρίλης διατηρεί μέχρι σήμερα με τους συνεργάτες του τη μοναδική χαλβαδοποιία που έχει απομείνει από τις πολλές που υπήρχαν άλλοτε στον Πειραιά.

Ιδιότητες και ευεργετικές δράσεις των προϊόντων με βάση το σουσάμι:

Καταπολεμούν την χοληστερίνη
Ενισχύουν την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
Προλαμβάνουν τον καταρράκτη
Βοηθούν στην αντιμετώπιση του διαβήτη
Καταπολεμούν την υπέρταση
Συντείνουν στην αντιμετώπιση της αρτηριοσκλήρυνσης
Συμβάλλουν στη σωστή λειτουργία του ήπατος