Κύμη, ένα από τα γραφικότερα χωριά της Εύβοιας

Ο οικισμός της Κύμης , ένα από τα γραφικότερα χωριά της Εύβοιας , είναι η πρωτεύουσα του ομώνυμου Δήμου της Κύμης. Βρίσκεται στα βορειανατολικά του Δήμου, σε υψόμετρο 190μ. έως και 260μ. από την θάλασσα , έχει συνολική έκταση 1100 στρ. και ο πληθυσμός του πρέπει σήμερα να είναι 3.037 μόνιμοι κάτοικοι ενώ στην απογραφή του 1940 αριθμούσε 3.618.

ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΑΠΩΤΕΡΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

Η ελληνική μυθολογία αναφέρει τρεις εκδοχές για την ίδρυση της Κύμης: Η Κύμη ονομάσθηκε έτσι κατά μια εκδοχή από τη μυθολογική νύμφη Κυμώ. Η ηρωίδα Αμαζόνα Κυμώ , γεννήθηκε από την ένωσή της αμαζόνας Λάμιας, που κατοικούσε μέσα σε δάσος δρυών, με τον θεό Ποσειδώνα. Αυτή υπήρξε ανταγωνίστρια της αμαζόνας Μύρινας, η οποία και κυριαρχούσε σε όλη την ανατολική Μεσόγειο. Η Κυμώ, για να εδραιώσει την ισχύ της στο Αιγαίο, λέγεται ότι ίδρυσε την ομώνυμη πόλη στην ανατολική ακτή της Εύβοιας.

Κατά την δεύτερη εκδοχή ,οφείλει το όνομά της στα θεαματικά και εντυπωσιακά κύματα των θαλασσών της και στη στενή σύνδεση των ναυτικών κατοίκων της με τα κύματα, τους ανέμους και τη θάλασσα.

Κατά μία τρίτη εκδοχή από τη φωνολογική εξέλιξη της λέξης Κώμη > Κούμη > Κύμη. Κώμη σημαίνει κωμόπολη και υποστηρίζουν ορισμένοι ότι, αφού μέχρι σήμερα η μία και μοναδική θέση της αρχαίας Κύμης δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμη, μάλλον η περιοχή ήταν κατοικημένη κατά την αρχαιότητα «κατά Κώμες».

Οι κάτοικοι της Κύμης ονομάζονται Κυμαίοι ή Κουμιώτες. Αποκαλούνται έτσι από την Κύμη ή Κούμη όπως τη λένε, ακόμα και τώρα ,οι παλαιότεροι κάτοικοί της.

Η Εύβοια, όπου και ανήκει η Κύμη, πήρε το όνομά της από τις λέξεις ευ + βους = καλό βόδι και στα περισσότερα νομίσματα της οι παραστάσεις είναι αγελάδες, μόσχοι. αμπέλια και αλιευτικές εικόνες.

Η περιοχή της Κύμης παρουσιάζει μεγάλο παλαιοντολογικό ενδιαφέρον. Στα παλιά λιγνιτωρυχεία της Κύμης είχαν βρεθεί το 1916 απολιθωμένα σπονδυλωτά, μεταξύ των οποίων το γνωστό «Ανθρακοθηρίο» της Κύμης, που θεωρείται πρόγονος του σημερινού ιπποπόταμου, το οποίο σήμερα εκτίθεται στο Παλαιοντολογικό Μουσείο των Αθηνών. Ανήκει στην εποχή του Μειόκαινου, 15 εκατομμύρια χρόνια πριν. Η πανίδα της Κύμης αποδεικνύεται παλαιότερη από αυτήν του Πικερμίου, που έχει βρεθεί στον Αλμυροπόταμο.

Ως οι παλαιότεροι κάτοικοι της Κύμης θεωρούνται οι Πελασγοί, οι οποίοι αφoμοιώθηκαν σταδιακά με τους νεήλυδες Αιολείς. Υποστηρίχθηκε ότι τα υπολείμματα τείχους στην περιοχή Κορακόπυργος της Κύμης είναι πελασγικά και ότι καταστράφηκαν αιφνίδια, ίσως από κοσμογονικές αιτίες.

Κύμη: Εύβοιας – Αιολίδας – Καμπανίας

Κύμη: Ονομασία τριών πόλεων της αρχαιότητας, της ευβοϊκής Κύμης και των αποικιών της στην Αιολίδα και στην Καμπανία.

1) Η Eυβοϊκή Κύμη υπήρξε μια από τις αρχαιότερες πόλεις της Εύβοιας και γνώρισε μεγάλη ακμή κατά την αρχαϊκή περίοδο. Η ισχύς της μαρτυρείται από την ίδρυση δύο αποικιών της που φέρουν το όνομά της: μια στην Μικρά Ασία και μία στην Ιταλία. Η θέση της έχει εντοπιστεί στην περιοχή της σημερινής κωμόπολης, όπου έχουν βρεθεί ταφικά μνημεία του 4ου και του 3ου αιώνα π.Χ., επιγραφές και νομίσματα. Στην βυζαντινή περίοδο η πόλη ήταν γνωστή με το όνομα Κούμα.

2) Η αιολική Κύμη είναι η σπουδαιότερη από τις πόλεις της Αιολίδας , μεταξύ των εκβολών του Ερμού και του Καϊκου, σε απόσταση 40 χλμ. βόρεια της Σμύρνης. Η μυθολογία την συνδέει με την αμαζόνα Κύμη. Η ιστορική όμως παράδοση με Έλληνες αποικιστές που έφτασαν στην περιοχή μετά τον τρωικό πόλεμο ή με άποικους από την ευβοϊκή Κύμη (γύρω στα 1300 π.Χ.) ή με Λοκρούς μετοικήσαντες από την κυρίως Ελλάδα.

3) Η ιταλική Κύμη είναι η αρχαιότερη από τις ελληνικές αποικίες στη νότια Ιταλία. Ιδρύθηκε γύρω στο 750 π.Χ. από Κυμαίους και Χαλκιδείς , οι οποίοι και έδιωξαν τους παλαιότερους κάτοικους από την περιοχή. Χτίστηκε σ’ ένα πανοραμικό ύψωμα (θυμίζοντας έντονα το ευβοϊκό κυμαϊκό ανάγλυφο) και περιελάμβανε ισχυρή ακρόπολη , σημαντικό λιμάνι και πλούσια ενδοχώρα. Τα δεδομένα αυτά ευνόησαν την ιταλική Κύμη ώστε, αφού αναπτυχθεί οικονομικά, να φτάσει σε μεγάλη ακμή και να μεταδώσει τον ελληνικό πολιτισμό στους ντόπιους λαούς. Το ελληνικό αλφάβητο μεταφέρθηκε στην Ιταλία από τους Κυμαίους αποίκους, όταν ίδρυσαν την ομώνυμη πόλη το 754 π.Χ. στην Κάτω Ιταλία, κοντά στη Ρώμη! Εκεί το ελληνικό αλφάβητο μετεξελίχθηκε στο λατινικό και ,αφού επικράτησε στους Λατίνους (Ρωμαίους), διαδόθηκε τελικά στη δύση. Επιπλέον άποικοι της Κύμης ίδρυσαν την πόλη Παρθενόπη (στην αρχαιοελληνική μυθολογία ήταν μια από τις Σειρήνες),η οποία και είναι γνωστή και ως Νέα Πόλη ή Νεάπολη!!!

Αναφορά στην αρχαία Κύμη γίνεται τον 1ο αι. μ.Χ. από τον Στράβωνα, ο οποίος γράφει ότι η ιταλική Κύμη, που βρίσκεται στον κόλπο της Νάπολι, είναι ευβοϊκή αποικία και μάλιστα των Χαλκιδαίων και των Κυμαίων («Κύμη Χαλκιδαίων και Κυμαίων παλαιότατον κτίσμα. Οι δε τον στόλον άγοντες Ιπποκλής ο Κυμαίος και Μεγασθένης ο Χαλκιδεύς διωμολογήσαντο προς σφας αυτούς, των μεν αποικίαν είναι, των δε την επωνυμίαν, όθεν μεν προσαγορεύεται Κύμη, κτίσαι δ’ αυτήν Χαλκιδείς δοκούσι»).

Η ιταλική Κύμη ήταν περίφημη για το σιβυλλικό μαντείο της, σημαντικά τμήματα του οποίου έχουν αποκαλυφθεί. Πρόκειται για μια σπηλιά, στο πιο απόμακρο σημείο της οποίας βρίσκονται τρία διαμερίσματα με σταυρωτή διάταξη. Αυτά ήταν τα δωμάτια των μαντείων. Στο μικρότερο δωμάτιο αριστερά η Κυμαία Σίβυλλα έγραφε τους χρησμούς σε φύλλα που έπαιρνε ο άνεμος, αρχικά ως φορέας των απόψεων της Ήρας και αργότερα του Απόλλωνα.

Η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία και ο πολεοδομικός ιστός του οικισμού, αποτέλεσμα της ιστορικής και οικονομικής του εξέλιξης, διαμορφώνουν έναν ιστορικό πυρήνα, μέσα στον οποίο μέχρι σήμερα είναι διακριτός ο τρόπος εξέλιξής του.

Κατά την παράδοση , κτίστηκε από 9 οικογένειες που ήρθαν από την κοιλάδα του Οξύλιθου το 1700. Το χτίσιμο των σπιτιών , ο τρόπος και ο τόπος , εξαρτήθηκαν από τους ανθρώπους που μετοίκησαν εδώ , από τα νησιά του Αιγαίου – Κρήτη, Ψαρά, Σίφνο κ.α. – , από τους Ηπειρώτες και Μακεδόνες πετροχτιστάδες που ήλθαν αναζητώντας εργασία, και από την ύπαρξη πειρατών στο Αιγαίο επί τουρκοκρατίας. Γι’ αυτό και η παλιά Κύμη, η οποία είχε κτισθεί στην περιοχή του σημερινού ΚΤΕΛ εσκεμμένα, είναι αθέατη από τη θάλασσα. Για τον ίδιο λόγο , επίσης έχει δόμηση πετρόχτιστη ορεινού τύπου, παρότι η ίδια είναι κυρίως θαλασσινή.

Η πολεοδομική ανάπτυξη της Κύμης μέχρι το 19ο αιώνα έγινε ελεύθερα, με παραδοσιακά πρότυπα και μοναδικές δεσμεύσεις την ιδιαιτερότητα του ανάγλυφου του εδάφους αφενός και τις αναγκαίες συνδέσεις με την ενδοχώρα αφετέρου. Έτσι το βασικό δίκτυο δρόμων ακολουθούσε τις υψομετρικές καμπύλες του εδάφους. Οι κεντρικοί δρόμοι συνδέονταν μεταξύ τους καθώς και με δευτερεύοντες ανηφορικούς δρόμους. Υπήρχαν όμως και αρκετά αδιέξοδα. Με βάση αυτό το δίκτυο και επάνω σ’ αυτό αναπτύχθηκε και η οίκηση.

Περπατώντας κανείς μέσα στα στενά δρομάκια της Κύμης μπορεί να θαυμάσει την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και τη διακόσμηση στα οικήματα, στους τοίχους, στις κεραμοσκεπές, στα πορτοπαράθυρα και στα μπαλκόνια των κτισμάτων. Τα αρχοντικά της Κύμης ήταν κατά κανόνα ανώγεια. Το ισόγειο χρησίμευε για αποθήκευση κυρίως του κρασιού και του λαδιού. Είναι κατασκευασμένα με πέτρα, την οποία έκτισαν Ηπειρώτες κυρίως, αλλά και Μακεδόνες κτίστες. Δείγμα αυτών των αρχοντικών αποτελεί το σπίτι που έζησε ο διάσημος γιατρός – ερευνητής Γεώργιος Παπανικολάου.

Συνοικίες της Κύμης είναι : η πλατεία του Αγίου Αθανασίου , η Αγία Τριάδα , ο Προφήτης Ηλίας , η Παναγία , ο Ερειτσίας , η Χειμάρρα και η Λάκκα. Πιο μικρές: η Στροφή του Γιαννάκη ή Τεκές , τα Τσικαλαριά , το Χεσόρεμα , η Ροδαία , ο Αετός , του Θωμά , στου Μπαραμπίγκα , ο Κούλουρος , στου Φόρα ,στα Λιριτζάνικα κ.α

Ο οικισμός Παραλία Κύμης βρίσκεται ανατολικά της Κύμης, με 349 κατοίκους το 2001 σε σχέση με τους 453 του 1940. Ο οικισμός Παραλία Κύμης υπάχθηκε στην κοινότητα Κύμης στις 16/08/1912. Παλαιότερα η Παραλία ονομαζόταν Λιανάμμος ή λιανή Άμμος.

Εδώ είναι το λιμάνι, σε ιδιαιτέρως πλεονεκτική θέση. Το λιμάνι πρωτολειτούργησε για την εξυπηρέτηση των εμπορικών συναλλαγών κυρίως με την νησιωτική χώρα, αλλά και με τα παράλια της «Μικράς Ασίας», Οδυσσό, Μασσαλία κλπ. Στα μέσα του 19ου αιώνα συνδέθηκε με τον Πειραιά και μέσω αυτής της σύνδεσης με Σύρο και Κάρυστο. Από το 1886 μέχρι το 1900 κατασκευάστηκε το λιμάνι στη σημερινή του θέση.

Με την ανάπτυξη των χερσαίων οδικών συνδέσεων στα μέσα του 20ου αιώνα, το 1960 διακόπηκε η σύνδεση με τον Πειραιά. Μέχρι και το 2003 η μοναδική ακτοπλοϊκή σύνδεση του λιμανιού ήταν αυτή με την Σκύρο. Το 2004 όμως συνδέθηκε με την Λήμνο, τη Σαμοθράκη και από κει με τα Μουδανιά Χαλκιδικής . Στο χώρο του λιμανιού αναμένεται άμεσα να λειτουργήσει η μαρίνα της Κύμης. Με την υλοποίηση του νέου διευρωπαϊκού κλειστού αυτοκινητόδρομου Σχηματάρι – Χαλκίδα – Κύμη , η Κύμη είναι βέβαιο ότι θα μπορέσει μελλοντικά να δημιουργήσει μια «θαλάσσια Εγνατία οδό», που θα ενώσει γρήγορα και αποτελεσματικά όλη την Βόρεια Ελλάδα ( ακόμα και την ακριτική Αλεξανδρούπολη) με την Αθήνα και ακτές της Τουρκίας και της Μαύρης θάλασσας.

Αξιοσημείωτες, τόσο για την αρχιτεκτονική τους όσο και για το τοπίο στο οποίο βρίσκονται, είναι οι εκκλησίες Αγ. Νικόλας στο κέντρο του χωριού και η Αγ. Κυριακή στην περιοχή Φαλλάριο. Η θέα από τον οικισμό Φαλλάριο είναι εντυπωσιακή, καθώς βλέπεις όλο τον κόλπο της Κύμης.

Ακόμα αξίζει να επισκεφθείτε την ακτή στο Σουτσίνι τους καλοκαιρινούς μήνες για μπάνιο. Οι «άσπρες πλάκες» στην περιοχή του Αγ. Γεωργίου αποτελούν ένα όμορφο και ασυνήθιστο θέαμα σχιστόλιθων στα ρηχά της παραλίας.

Ο παραλιακός οικισμός Χηλή , με 166 κατοίκους σήμερα , βρίσκεται βορειοανατολικά της Κύμης στις βορειοανατολικές ακτές του Δήμου Κύμης, απέναντι από το ομώνυμο νησί. Η προσπέλασή του γίνεται από το ανατολικό τμήμα του οδικού δικτύου του Δήμου, με ασφαλτόδρομο μέσω του οικισμού Πετισούνας.

Ανεβαίνοντας τον λόφο βόρεια της Κύμης, που οι ντόπιοι ονομάζουν «Αγνάντι», στην τελευταία στροφή του δρόμου αντικρίζουμε ένα υπέροχο θέαμα. Το Αιγαίο απλώνεται στο βάθος, άλλοτε ήρεμο και γαλήνιο και άλλοτε φουρτουνιασμένο, προσφέροντας στον περιηγητή μια μοναδική και αξέχαστη εικόνα. Καθώς κατεβαίνουμε προς την θάλασσα, εκείνο που εντυπωσιάζει – εκτός από τη θέα- είναι η απότομη αλλαγή του τοπίου και τα αιχμηρά βράχια που σκίζουν την θάλασσα. Εδώ σ’ αυτό το, άγριας ομορφιάς, τοπίο υπάρχει ένας παλιός ταρσανάς, που ακόμη χρησιμοποιείται από τους ντόπιους ψαράδες. Ο ταρσανάς είναι κατασκευασμένος, σε μια απάνεμη εσοχή, με απότομους κοφτερούς βράχους. Η περιοχή είναι ένας βραχότοπος απόκρημνος, αλλά και με απάγκια σημεία, όπου οι ψαράδες δένουν τις βάρκες τους, όταν χρειάζεται. Κατά την επανάσταση του 1821 πολλές φορές διασώθηκαν στο νησί Χηλή τα γυναικόπαιδα των Κυμαίων από τη μανία των Τούρκων.

Στον ταρσανά , στο χείλος των βράχων αυτών, υπάρχει μικρό ταβερνάκι που προσφέρει από πρόχειρο φαγητό ως το καλύτερο ψάρι.

Ακόμη μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ σας ή μπορείτε να κολυμπήσετε, αν κατεβείτε τα απότομα σκαλοπάτια που οδηγούν κατευθείαν σε άπατα κρυστάλλινα νερά. Ιδανικό περιβάλλον για τους λάτρεις της υποβρύχιας κατάδυσης και της εξερεύνησης του θαλάσσιου βυθού.

Απέναντι από τον οικισμό βρίσκονται τα νησιά Χηλή (Μεγάλο νησί) και Πλατειά (Μικρό νησί). Στην ανατολική πλευρά του νησιού Χηλή υπάρχει μεγάλο σπήλαιο με διάκοσμο σταλακτιτών και σταλαγμιτών.

Ένας μύθος της περιοχής λέει πως ο Αχιλλέας , κατά τον Τρωικό πόλεμο , από εδώ επιβιβάστηκε σε πλοίο για την Σκύρο και έτσι οι ντόπιοι έδωσαν στο λιμανάκι το όνομα του , Αχίλι γι αυτό και πολλές φορές ο οικισμός γράφεται Χιλή.

Ο οικισμός της Αγίας Μαρίνας υπάγεται στο δημοτικό διαμέρισμα Κύμης και βρίσκεται βορειοανατολικά της Κύμης , απογράφει 4 κατοίκους το 2001. Ο οικισμός αναγνωρίστηκε στις 05/04/1981 και υπάχθηκε στο Δήμο Κύμης.

Εδώ βρίσκεται η παραλία Σουτσίνι. Πρόκειται για μια αμμουδερή παραλία. Διαθέτει καμπίνες για άλλαγμα ρούχων, ομπρέλες, ντους και αναψυκτήριο.

Ο οικισμός Μισόκαμπος , έχει 68 κατοίκους και βρίσκεται βορειοανατολικά της Κύμης. Ο οικισμός αναγνωρίστηκε στις 05/04/1981 και υπάχθηκε στο Δήμο Κύμης.

Πολύ κοντά στον οικισμό σε απόσταση 3 χιλιομέτρων, βρίσκεται η παραλία Καλόγηρος.

Ο οικισμός Πετισούνας , με 16 κατοίκους, βρίσκεται βορειοανατολικά της Κύμης. Πρόκειται περισσότερο για τοποθεσία παρά για οικιστική συγκέντρωση, στον δρόμο προς Χηλή. Ο οικισμός αναγνωρίστηκε στις 14/03/1971 και υπάχθηκε στο Δήμο Κύμης.

Το νησί Πρασούδα ή «Καλό Νησάκι» βρίσκεται μεταξύ Κύμης και Σκύρου. Η Πρασούδα αναγνωρίστηκε στις 16/10/1940 και υπάχθηκε στην κοινότητα Παραλίας Κύμης.

Στην Πρασούδα υπάρχει φάρος που κατασκευάστηκε το 1897. Το ύψος του πέτρινου πύργου του είναι 18 μέτρα και το εστιακό του ύψος είναι 42 μέτρα.

Στην Κύμη λειτουργεί από το 1951 η Ανώτερη Σχολή Εμποροπλοιάρχων του Εμπορικού Ναυτικού. Είναι κτισμένη σε ύψωμα απέναντι από το λιμάνι της Κύμης και αριθμεί 11 άτομα.

Η σχολή θεμελιώθηκε επί Κωνσταντίνου Καραμανλή και υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας τον Κυμαίο Γεώργιο Βογιατζή, ο οποίος ήταν και εμπνευστής της ίδρυσής της.

Η πρώτη Σχολή Εμποροπλοιάρχων ιδρύθηκε το 1854 από τον Κυμαίο ναυτικό Οικονόμου Παπαγεώργιο.